آمادگی پیش از آزمایش

آشنایی با پیش‌نیازها و روش‌های استاندارد برای انجام تست‌های پرکاربرد

مفهوم «ناشتایی» پیش از آزمایش

احتمالا می‌دانید که برای برخی از آزمایش‌های تعیین‌کننده وضعیت سلامتی شما، ضروری است ناشتا باشید. اما «ناشتایی» دقیقاً به چه معنی است؟ آیا می‌توان آب یا چای یا دیگر مایعات را آشامید؟ چند ساعت پیش از آزمایش نباید چیزی بخورید؟ این کار برای چه آزمایش‌هایی لازم است؟ در این صفحه، برخی از مهم‌ترین این موارد به اختصار آمده است.

آزمایش‌های رایج که نیاز به ناشتایی 8 تا 10 ساعته دارند شامل این موارد است:

اسید آمینه‌های خون و ادرار

آزمایش تحمل لاکتوز

PTH

قند (گلوکز) خون 2 ساعته

FBG یا قند خون ناشتا

اسید اوریک خون

هورمون رشد

آمیلاز سرم

اسید فولیک

لیپاز

آدیپونکتین

انسولین و C-Peptide

آزمایش‌های نیازمند ناشتایی 10 الی 12 ساعته:

کلسترول HDL و LDL

پلی‌پپتید پانکراس (سرم)

گلوکاگون

سکرتین

الاستاز

هموسیستئین

فسفر

کوله سیستوکینین

کلسیتونین

همچنین فراموش نکنید که جویدن آدامس، ورزش و فعالیت بدنی سنگین و مصرف دخانیات در این بازه ممنوع است زیرا موجب تحریک سیستم گوارش شما می‌شود. پس از نمونه‌گیری می‌توانید رژیم غذایی عادی و فعالیت‌های روزمره خود را از سر بگیرید.

← توجه
اطلاعات نوشته‌شده در این صفحه، بر اساس پروتکل‌های عمومی آزمایش نوشته شده است و ممکن است بنا به وضعیت سلامتی شما، با تجویز پزشک معالج برای شما مطابقت نداشته باشد. در این صورت لازم است بر اساس دستورالعمل پزشک اقدام نمایید.

برای کودکان

در کودکان نیز انجام برخی تست‌ها نیازمند رعایت ناشتایی است. در این صورت، پزشک دستورالعمل‌های لازم را خواهد داد. در صورت نیاز به ناشتایی، نمونه‌گیری را در ساعات اولیه صبح انجام دهید و حواس‌شان را در این باز صرف بازی و تماشای تلویزیون کنید.

نوشیدن آب و چای

در اغلب موارد، مصرف آب در بازه زمانی ناشتایی، ایرادی ندارد مگر آن که پزشک یا تیم جراحی، خوردن آن را منع کرده باشند. البته، نباید آب را با مواد دیگر مانند عصاره لیمو، نوشیدنی‌های طعم‌دار، شکر و … مخلوط کنید. در این دوره از مصرف چای نیز باید بپرهیزید.

مصرف قهوه

قهوه دارای ماده‌ای به نام «کافئین» است که می‌تواند منجر به تغییر در نتیجه آزمایش شود. همچنین، قهوه یک ماده ادرار آور است و در نتیجه می‌تواند باعث تخلیه آب بدن شود؛ یعنی پیدا کردن رگ برای نمونه‌گیری سخت‌تر می‌شود و می‌تواند باعث ناراحتی شما شود.

آزمایش‌های دارای پیش‌نیازهای ویژه

برای انجام این آزمایش‌ها باید شرایط خاصی را رعایت کنید:

آزمایش‌های با زمان‌بندی خاص

Lithium

این تست معمولا 12 ساعت پس از آخرین مصرف دوز لیتیوم انجام می‌شود.

ACTH

نمونه‌های این تست باید در فاصله ساعات 6 تا 8 صبح انجام شود و پیش از انجام تست، عوامل استرس و کم‌خوابی نداشته باشید. نمونه گرفته‌شده باید در داخل لوله و یا ویال حاوی ضدانعقاد EDTA باشد.

aPPT

این تست نیاز به ناشتایی ندارد ولی پیش از انجام آزمایش، در صورت توصیه پزشک، باید از مصرف داروهای ضد انعقاد خون خودداری کنید. در صورت تزریق منظم هپارین، نمونه‌گیری باید یک ساعت پیش از تزریق بعدی هپارین انجام گیرد.

HbA1C

این تست، متوسط قند خون سه‌ماهه را نشان می‌دهد و معمولا هر سه‌ماه یک بار اندازه‌گیری می‌شود. انجام این تست نیاز به ناشتا بودن ندارد اما بهتر است دو ساعت قبل از آزمایش، چیزی میل نکنید.

Urobilinogen

در زمان انجام آزمایش، تاریخ هفته بارداری و اولین روز از آخرین دوره سیکل ماهانه پرسیده خواهد شد.

GTT

12 ساعت پیش از آزمایش، ناشتا باشید، 8 ساعت پیش از انجام تست ورزش نکنید، و دو روز قبل از انجام آن، از مصرف قهوه، دخانیات و الکل بپرهیزید.

Iron

لازم است 12 ساعت قبل از آزمایش، ناشتا باشید. پیش از انجام آزمایش، در مورد مصرف غذاهای سرشار از آهن و نیز انجام انتقال خون سؤال می‌شود.

Inhibin A

این تست پس از هفته 14 بارداری باید انجام شود.

Androstenedione

بهتر است از نمونه ناشتای صبحگاهی استفاده شود و نمونه‌گیری، یک هفته پیش از عادت ماهانه و یا یک هفته بعد انجام شود.

آزمایش‌های با رژیم غذایی خاص

PKU, Phenylalanine

نمونه‌گیری باید در زمان ترخیص نوزاد از بیمارستان انجام گیرد و پیش از آزمایش نوزاد به مدت 48 ساعت به‌اندازه کافی با شیر تغذیه شده باشد.

ACE

مصرف داروهای ضد فشار خون مانند انالاپریل و کاپتوپریل موجب کاهش مقادیر سرمی ACE می‌شوند.

ADH

برای انجام آزمایش هورمون ضد ادرار باید از مصرف نیکوتین، کافئین، الکل و دیورتیک‌ها خودداری شود.

Metanephrines

24 ساعت پیش از آزمایش متانفرین، از مصرف مواد غذایی حاوی متیل‌گزانتین مانند چای، قهوه، شکلات، و نوشابه باید پرهیز شود.

Bleeding Time

آزمایش BT نیازمند قطع مصرف آسپرین و داروهای مشابه در هفته قبل از انجام آزمایش است.

Cortisol

پیش از انجام آزمایش کورتیزول مصرف کیناکرین (Quinacrine) و آسپیرونولاکتون (Spironolactone) متوقف شود و بیمار حتی‌الامکان از اضطراب و استرس پرهیز کند.

Triglycerides

انجام آزمایش تری‌گلیسیرید نیازمند یک رژیم ثابت غذایی به مدت حدوداً سه هفته، و عدم انجام ورزش‌های سنگین به مدت 24 ساعت است. همچنین از سه روز قبل از مصرف الکل باید اجتناب شود.

Protein S

پیش از انجام آزمایش، مصرف وارفارین و استروژن به مدت حداقل 10 روز متوقف شده باشد. همچنین سطح پروتئین S در دوران بارداری کاهش می‌یابد.

PLT Aggregation

برای آزمایش بررسی عملکرد پلاکت، لازم است مصرف آسپرین از 7 روز پیش از آزمایش قطع شود و از مصرف داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAID) و عوامل دیگر مهار پلاکت‌ها پرهیز شود.

Ferritin

در بیماران تحت درمان با آهن، سنجش فریتین سرم چندان قابل اعتماد نمی‌تواند باشد.

Protein C

تا حداقل 10 روز پیش از آزمایش، بیمار باید مصرف وارفارین را قطع کرده باشد.

Aldosterone

هیپوکالمی (Hypokalemia) پیش از انجام آزمایش آلدوسترون باید اصلاح گردد. در صورتی که بیمار داروهای ضد فشار خون و دیورتیک مصرف می‌کند، باید حداقل دو هفته (و ترجیحاً 4 الی 6 هفته) پیش از آزمایش، مصرف دارو با موافقت پزشک معالج متوقف شود.

HDL, LDL

انجام آزمایش، با رعایت رژیم غذایی ثابت و تثبیت وزن به مدت حدوداً سه هفته، و پس از حداقل 10 ساعت ناشتایی قبل از نمونه‌گیری انجام می‌شود.

GTT

مصرف داروهای دیورتیک‌ها، استروئیدی، داروهای ضد تشنج، داروهای ضد سل و ضد التهاب، داروهای سایکو اکتیو و برخی داروهای دیگر موجب تداخل در نتیجه آزمایش تحمل گلوکز می‌شود.

آزمایش‌های با رعایت موارد خاص

PSA

برای انجام آزمایش تومور مارکر سرطان پروستات، بیمار نباید اخیراً معاینه رکتال و یا بافت‌برداری سوزنی پروستات شده باشد. همچنین رابطه جنسی و انزال می‌تواند موجب افزایش موقتی شود.

Semen Analysis

برای انجام آزمایش اسپرم بیمار از دو الی سه روز قبل نباید انزال داشته باشد و همچنین از آخرین انزال نباید بیش از 7 روز گذشته باشد.

Acid Phosphatase

نمونه‌گیری آزمایش اسید فسفاتاز نباید بلافاصله پس از معاینه رکتال، بافت‌برداری سوزنی پروستات و ماساژ پروستات انجام شود.

Renin Plasma Activity (RPA)

پیش از انجام آزمایش، وضعیت قرارگیری بیمار و مصرف داروهای ضد فشار خون و تعادل سدیم باید بررسی شوند.

Oxalate (Urine)

برای این آزمایش توصیه می‌گردد بیمار در منزل باشد و مایعات و غذای عادی مصرف کند.

ALT, AST

به دلیل افزایش در نتیجه فعالیت جسمانی شدید، از انجام این نوع حرکات و ورزش‌های سنگین باید پرهیز شود.

CSF Glucose

با توجه به این که برای این تست نیاز آزمایش گلوکز پلاسما نیز هست، توصیه می‌شود دو ساعت پیش از انجام آزمایش بر روی CSF انجام گردد.

Thyroglobulin

آزمایش تیروگلوبولین نباید به فاصله کوتاهی پس از جراحی تیروئید، درمان با ید رادیواکتیو، و بیوپسی انجام شود.

Calcium (Ionized)

برای نمونه‌گیری لازم است بیمار تا نیم ساعت فعالیتی نداشته باشد.

مجموعه آزمایشگاهی بوعلی

یکی از مجهزترین آزمایشگاه‌های غرب کشور و پیشرو در ارائه انواع خدمات آزمایشگاهی در استان کرمانشاه

بیمه‌های همکار

طرف قرارداد با مجموعه کامل بیمه‌های پایه و تکمیلی

نمونه‌گیری در منزل

سفارش انجام نمونه‌گیری در خانه و محل کار شما

جوابدهی آنلاین

دریافت اینترنتی نتیجه آزمایش بدون مراجعه حضوری

راهنمای نمونه‌گیری

دستورالعمل و راهنمای جمع‌آوری نمونه‌ انواع آزمایش‌ها