دیابت بارداری به نوعی از دیابت گفته میشود که در دوران بارداری تشخیص داده میشود. دیابت بارداری در حدود 7درصد از تمام بارداریها، معمولا در نیمه دوم بارداری رخ میدهد. این عارضه تقریباً همیشه به محض تولد کودک شما از بین میرود. با این حال، اگر دیابت بارداری در دوران بارداری درمان نشود، ممکن است برخی عوارض را تجربه کنید.
علل بروز
هورمونهای بارداری باعث میشوند بدن در برابر عملکرد انسولین مقاوم شود، هورمونی که توسط لوزالمعده ساخته میشود و به بدن شما کمک میکند تا از سوختهای تأمینشده توسط غذا استفاده کند.
کربوهیدراتهایی که میخوریم سوختی به نام گلوکز برای بدن ما فراهم میکند، قند موجود در خون که مغز، قلب، بافتها و ماهیچههای ما را تغذیه میکند. گلوکز همچنین سوخت مهمی برای رشد نوزاد است. در دیابت بارداری، انسولین نمیتواند گلوکز را بهطور مؤثر به سلولهایی که به آن نیاز دارند منتقل کند. در نتیجه گلوکز در خون انباشته میشود و باعث افزایش سطح قند خون میشود.
تشخیص دیابت بارداری
دیابت بارداری با آزمایش خون تشخیص داده میشود. سطح گلوکز خون شما پس از نوشیدن یک نوشیدنی شیرین اندازهگیری میشود. اگر قند خون شما خیلی بالا باشد، میتواند مؤید این باشد که دیابت بارداری دارید. گاهی اوقات یک آزمایش تمام چیزی است که برای تشخیص قطعی لازم است. در اکثر موارد، یک آزمایش غربالگری اولیه انجام میشود و پس از آن ارزیابیهای تکمیلی انجام میشود.
دیابت بارداری معمولاً تا اواخر بارداری اتفاق نمیافتد، زمانی که جفت، هورمونهایی تولید میکند که با انسولین بدن مادر تداخل میکنند. غربالگری دیابت بارداری معمولاً در هفته 24 تا 28 انجام میشود، اما خانمهای در معرض خطر بالا، احتمالاً در سهماهه اول غربالگری میشوند.
عوامل خطرساز
تعدادی از عوامل خطر با احتمال بروز دیابت بارداری مرتبط هستند، از جمله:
داشتن اضافه وزن
به دنیا آوردن نوزاد با وزن بیش از 4 کیلوگرم
داشتن والدین یا خواهر و برادر مبتلا به دیابت
سابقه دیابت بارداری در گذشته
وجود گلوکز در ادرار
علاوه بر این، دیابت بارداری بیشتر در خانمهای با سابقه خانوادگی دیابت رخ میدهد.
دیابت بارداری و فرزند شما
دیابت بارداری میتواند از چند طریق بر جنین در حال رشد تأثیر بگذارد:
وزن بالا در هنگام تولد
قند خون پایین
پیشگیری از عوارض
با کنترل قند خون در دوران بارداری میتوان از عوارض دیابت بارداری پیشگیری کرد. هدف از درمان، حفظ قند خون در محدوده طبیعی است. اکثر خانمهای با قند خون کنترلشده، نوزادان سالم و بدون هرگونه عارضه به دنیا میآورند.
آزمایشهای دوران بارداری در کرمانشاه
آزمایشهای بارداری یکی از اقدامات مهم برای مراقبتهای دوران بارداری است. این آزمایشها اطلاعاتی را درباره سلامت شما و فرزندتان در اختیار پزشک میگذارد.
برای انجام انواع آزمایشهای عمومی و تخصصی بارداری و غربالگری در کرمانشاه میتوانید به مجموعه آزمایشگاهی بوعلی مراجعه کنید.
درمان و کنترل
رژیم غذایی
اولین قدم در درمان دیابت بارداری، اصلاح رژیم غذایی برای کمک به حفظ میزان قند خون در محدوده طبیعی است. بهتر است در این زمینه با یک متخصص تغذیه مشورت کنید تا یک برنامه غذایی سفارشی برای کمک به مدیریت قند خون برای شما آماده نماید. همچنین میتوانید توصیههای غذایی برای دیابت بارداری را از منابع معتبر در اینترنت مطالعه کنید.
اصول اصلی رژیم غذایی شامل این موارد است:
از غذاهای پر قند خودداری کنید
وعدههای معقول از غذاهای پر کربوهیدرات بخورید
وعدههای غذایی کوچکتر و مکرر بخورید
پایش قند خون
تنها راه برای اطلاع از اینکه دیابت بارداری شما به درستی کنترل میشود، چک کردن مکرر قند خون است. در این صورت، روش استفاده از دستگاه سنجش قند خون خانگی به شما آموزش داده خواهد شد. حداقل باید چهار بار در روز یا مطابق دستور پزشک، لازم است قند خون خود را چک کنید. اول صبح و قبل از خوردن یا نوشیدن، قند خون ناشتا را چک کنید. همچنین یک ساعت پس از شروع به خوردنِ سه وعده غذایی اصلی خود، یعنی صبحانه، ناهار و شام، میزان قند خون را چک کنید. برای دانستن میزان مطلوب قند خون، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.
سایر روشهای درمانی
اکثر خانمهای مبتلا به دیابت بارداری بهسادگی با اصلاح رژیم غذایی قادر به کنترل قند خون خود خواهند بود. باید دستورالعملهای رژیم غذایی را تا زمان تولد نوزاد دنبال کنید. پس از زایمان، اکثر خانمها میتوانند عادات غذایی عادی خود را از سر بگیرند. دیابت بارداری با توانایی شما در شیر دادن به نوزاد تداخلی ندارد.
در حدود 30درصد از خانمهایی که به دیابت بارداری مبتلا میشوند، رعایت رژیم غذایی برای کنترل قند خون کافی نیست و باید انسولین مصرف کنند. انسولین در دوران بارداری بیخطر است. اگر انسولین مصرف میکنید، همچنان باید رژیم غذایی تجویز شده را ادامه دهید و سطح قند خون خود را کنترل کنید.
پس از زایمان
پس از تولد نوزاد، قند خون شما برای اطمینان از طبیعی بودن آن بررسی میشود. خوشبختانه، دیابت بارداری تقریباً همیشه پس از تولد نوزاد از بین میرود. اگر قند خون شما به حالت عادی برنگردد، ممکن است به این معنی باشد که شما قبل از بارداری، دیابت داشتهاید.
مهمترین چیزی که باید به خاطر داشته باشید این است که قبل از باردار شدن مجدد، قند خون خود را چک کنید. خانمهایی که دیابت بارداری داشتهاند در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به دیابت نوع 2 هستند. خانمهایی که قبل از باردار شدن دیابت داشتهاند، بیشتر در معرض خطر عوارض بارداری هستند.
افزایش قند خون مادر در 12 هفته اول بارداری، زمانی که سیستمهای اصلی بدن جنین در حال رشد هستند، خطر را برای جنین افزایش میدهد. خانمهای مبتلا به دیابت میتوانند با نرمال کردن قند خون قبل از بارداری، شانس خود را برای داشتن فرزند سالم افزایش دهند.