درباره بوعلی
مجموعه آزمایشگاهی بوعلی، یکی از مراکز مجهز و باسابقه در ارائه انواع خدمات آزمایشگاهی در سطح استان کرمانشاه و غرب کشور است.
آزمایش آنالیز ادرار، آزمایش رایجی برای بررسی محتوا و آرایش شیمیایی ادرار است. با این که این آزمایش معمولاً قبل از عمل های جراحی، برای تشخیص هر نوع مشکلات کلیوی انجام می‌گیرد، ممکن است پزشک برای بررسی عفونت کلیوی، دستگاه ادراری یا اختلالات وابسته به ادرار نیز از آن استفاده کند.
هدف از این آزمایش
دستگاه ادراری از کلیه‌ها، حالب‌ها، مثانه و مجرای ادرار تشکیل شده است. وظیفه‌ی اصلی دستگاه ادراری تصفیه کردن مواد زائد، تنظیم تعادل آب، الکترولیت‌ها، پروتئین‌ها، اسید‌ها و مواد دیگر در بدن است. اگر هر بخشی از این دستگاه آسیب دیده یا تخریب شود، ترکیب شیمیایی یا حجم ادرار تغییر می‌کند. آزمایش آنالیز ادرار، ابزاری مستقیم برای ارزیابی این تغییرات است.
آزمایش آنالیز ادرار می‌تواند برای کنترل و مدیریت طیف وسیعی از بیماری‌ها به‌خصوص بیماری‌های کلیوی مورد استفاده قرار بگیرد. با توجه به این کاربرد‌ها، آزمایش آنالیز ادرار ممکن است برای موارد زیر مورد استفاده قرار بگیرد:
کمک به تشخیص
غربالگری
کنترل پیشرفت بیماری
ارزیابی عملکرد کلیه
کنترل ناهنجاری‌های بارداری
انواع آزمایش ادرار
وقتی بحث از آزمایش آنالیز ادرار می‌شود، معمولاً فرض می‌کنیم که در داخل ظرفی در مطب پزشک ادرار دفع می‌کنیم. در حقیقت، این یکی از راه‌های آزمایش ادرار است.
آزمایش ادرار ممکن است شامل موارد زیر باشد:
آزمایش کامل آنالیز ادرار
آزمایش رپید آنالیز ادرار
جمع آوری ۲۴ ساعته‌ی ادرار
با این که تست کشت ادرار (تستی که از نمونه‌ی ادرار برای بررسی حضور باکتری‌ها و قارچ‌ها استفاده می‌شود) جزئی از تست آنالیز ادرار نیست ولی در صورت مشکوک بودن به عفونت مجاری ادراری، به‌عنوان تست دوم نیز انجام می‌گیرد. حتی می‌توان با یک نمونه‌ی ادرار هر دو آزمایش را انجام داد.
عوارض و خطرات
آزمایش آنالیز ادرار به عنوان روشی ایمن و غیر‌تهاجمی شناخته‌می‌شود. تنها خطر آنها شامل مواقعی‌ست که برای نمونه‌برداری از ادرار نیاز به استفاده از کاتتر است. کاتتر فولی (Foley Catheter)، لوله‌ای منعطف است که با قرار دادن آن در میزراه از مثانه نمونه‌ی ادرار جمع‌آوری می‌شود. این روش، رایج‌ترین تکنیک برای جمع‌آوری نمونه‌ی ادرار در افرادی که با احتباس ادراری، بی‌اختیاری ادرار یا سایر بیماری‌هایی که اختلال در دفع ادرار ایجاد می‌کنند، است.
قبل از انجام آزمایش
در‌حالی‌که آمادگی‌های مورد نیاز برای انجام آزمایش ادرار بسیار کم است، چند نکته وجود دارد که باید قبل از تحویل نمونه بدانید:
زمان بندی
نمونه‌ی ادرار معمولاً در اوایل صبح، زمانی که غلظت آن در بالاترین سطح خود است گرفته می‌شود.
برای جمع‌آوری ۲۴ ساعته ادرار به طور ایده آل باید یک دوره‌ی ۲۴ ساعته، هنگامی که می‌توانید در خانه بمانید ادرار را جمع آوری کنید تا آنها را گم نکرده یا مجبور به حمل نمونه‌ها نباشید.
مکان
آزمایش ادرار باید در مطب پزشک، آزمایشگاه یا پس از پذیرش در بیمارستان انجام شود. در برخی موارد، ممکن است ظرف پلاستیکی استریل برای جمع آوری ادرار در منزل به شما داده شود تا نمونه را پس از چند ساعت به آزمایشگاه تحویل بدهید.
غذا و نوشیدنی
به طور معمول، برای جمع‌آوری نمونه‌ی ادرار نیازی به ناشتایی نیست. تنها زمانی نیاز به ناشتایی خواهد بود که آزمایش‌های دیگری مانند آزمایش کلسترول یا آزمایش قند خون ناشتا همراه با آزمایش ادرار انجام شود. اگر در مورد محدودیت‌های غذایی مطمئن نیستید با پزشک خود مشورت کنید. آزمایش با مثانه‌ی پر راحت‌تر است؛ بنابراین، برخی ترجیح می‌دهند قبل از انجام آن مایعات مصرف کنند.
داروها
بیشتر داروهای روتین می‌توانند قبل از انجام آزمایش مصرف شوند مگر این که پزشک خلاف این را بگوید. با این حال به پزشک خود در مورد داروهایی که ممکن است مصرف کنید، چه داروی نسخه‌ای، چه داروی بدون نسخه، داروی سنتی، داروهای گیاهی یا قرصهای تفننی اطلاع دهید.
از آنجایی که این آزمایش شامل معاینه‌ی بصری، شیمیایی و میکروسکوپی ادرار جمع‌آوری شده است، برخی از مواد ممکن است نتایج را تغییر دهند مانند:
ملین‌های آنتراکینون (Anthraquinone laxatives)
آزولفیدین (Azulfidine) یا سولفاسالازین
لوودوپا، داروی بیماری پارکینسون
مترونیدازول، داروی آنتی¬بیوتیک
نیتروفورانتوئین، داروی آنتی¬بیوتیک
فنازوپیریدین، داروی عفونت‌های ادراری
روباکسین (متوکاربامول)، داروی شل‌کننده‌ی عضلات
ویتامین B2 (ریبوفلاوین)
مکمل‌های ویتامین C
در مورد قطع مصرف هر یک از داروها، بهتر است از پزشک خود سؤال کنید.
آزمایش آنالیز ادرار در کرمانشاه
در کرمانشاه برای انجام انواع تست ادرار در اسرع وقت و با بالاترین دقت، به مجموعه آزمایشگاهی بوعلی می‌توانید مراجعه کنید.
تفسیر نتایج
ارزیابی نتایج ادرار دارای سه مرحله‌ی مجزا است. به‌طورکلی نتایج را در طی چند روز دریافت خواهید کرد. درک روش مورد استفاده در آزمایش می‌تواند در درک بهتر نتایج و معنای آنها کمک‌کننده باشد.
آزمایش بصری
در طول آزمایش بصری، تکنسین آزمایشگاه، رنگ و شفافیت ادرار را بررسی می‌کند. هر تغییر رنگی نشاندهندهی وضعیت غیر‌طبیعی است.
اگر رنگ ادرار زرد، متمایل به زرد یا تقریباً بی‌رنگ باشد، طبیعی است. رنگ‌های غیر‌طبیعی ممکن است به علت بیماری، چیزی که خورده‌اید یا مصرف کرده‌اید، باشد.
مثال‌ها شامل موارد زیر است:
زرد تیره‌ی ادرار ممکن است نشاندهندهی کم‌آبی باشد.
زرد روشن ادرار معمولاً به علت مصرف مکمل‌های مولتی ویتامین است.
ادرار قرمز یا صورتی‌رنگ ممکن است نشاندهندهی خون‌ریزی یا در نتیجه خوردن چغندر باشد.
ادرار قهوه‌‌ای رنگ یا قهوه‌‌ای مایل به سبز ممکن است نشان از هپاتیت یا دیگر مشکلات کبدی باشد.
ادرار سبز رنگ گاهی اوقات در افرادی مشاهده می‌شود که به مدت طولانی داروی آرامش بخش دیپروان (پروپوفول) استفاده کرده اند.
شفافیت ادرار به تمیزی ادرار مربوط می‌شود. در شرایط عادی انتظار می‌رود ادرار نسبتاً شفاف یا فقط کمی کدر باشد. حالت کدر ادرار ممکن است به دلیل وجود مواد غیر‌طبیعی یا بیش از حد در ادرار باشد مانند:
باکتری ها، از جمله باکتری‌های مقاربتی
کریستال‌های کلسیم که ممکن است نشاندهندهی سنگ کلیه باشد
پروتئین اضافی (Proteinuria)
قارچ از جمله مخمر
چرک، که علامت عفونت است
مایع پروستات
مایع منی، که علامت انزال معکوس (Retrograde ejaculation) است
گلبول‌های قرمز خون که ممکن است نشاندهندهی خون‌ریزی باشد
گلبول‌های سفید خون که ممکن است نشاندهندهی عفونت باشد
کریستال‌های اوریک‌اسید که ممکن است نشان دهنده‌ی نقرس باشد
آزمایش‌های شیمیایی
برای انجام آزمایش‌های شیمیایی، آزمایشگاه از نوار‌های آماده‌ی آزمایش تجاری (که نوار‌های معرف نامیده می‌شوند) آغشته به مواد شیمیایی واکنش‌دهنده استفاده می‌کند. تکنسین آزمایشگاه، هر نوار را درون ادرار قرار می‌دهد. هر ناهنجاری در ترکیب ادرار باعث تغییر رنگ در عرض چند ثانیه یا چند دقیقه می‌شود. همچنین، دستگاه‌هایی وجود دارند که می‌توانند این کار را یک دفعه انجام داده و در عرض چند دقیقه یک نتیجه‌ی خودکار ارائه دهند.
۱۰ آزمایش متداول انجام‌شده، شامل موارد زیر است:
آزمایش بیلی‌روبین، رنگ‌دانه‌ی زرد رنگ مربوط به مشکلات کبدی.
آزمایش اریتروسیت (گلبول‌های قرمز خون)، که علامت خون‌ریزی است.
آزمایش گلوکز، که افزایش آن نشاندهندهی دیابت است.
آزمایش کتون‌ها، که افزایش آن نشاندهندهی دیابت است.
آزمایش لکوسیت‌ها (گلبول‌های سفید) که نشاندهندهی عفونت است.
آزمایش نیتریت ها، که نشاندهندهی عفونت باکتریایی است.
آزمایش pH، که مقدار اسیدی ادرار را نشان می‌دهد.
آزمایش پروتئین، که افزایش آن نشاندهندهی نارسایی کلیه است.
آزمایش وزن مخصوص ادرار که غلظت ادرار را اندازه می‌گیرد.
آزمایش اوروبیلینوژن (Urobilinogen) که در بیماری کبدی و هپاتیت دیده می‌شود.
نوار‌های معرف ویتامین C (اسید آسکوربیک) برای بررسی وجود هرگونه ناهنجاری به دلیل بیماری یا مصرف مکمل ویتامین استفاده می‌شود.
آزمایش میکروسکوپی
اگر نتایج حاصل از آزمایش بصری و شیمیایی طبیعی باشد ممکن است معاینه‌ی میکروسکوپی انجام بگیرد یا نیاز به آن نباشد. اگر آزمایش میکروسکوپی انجام شود، نمونه‌ی ادرار با قرار دادن در سانتریفیوژ و چرخاندن آن با سرعت بالا به‌طوری که محتویات در کف لوله رسوب کند، تهیه می‌شود.
سپس یک یا دو قطره از رسوب بر روی لام زیر میکروسکوپ قرار داده می‌شود. سلول‌ها، کریستال‌ها و دیگر مواد کوچک‌تر ممکن است شمارش و گزارش شود.
برخی از موادی که به طور غیر‌طبیعی یا در مقادیر غیر‌طبیعی یافت می‌شوند، ممکن است شامل موارد زیر باشد:
باکتری‌ها، قارچ‌ها، انگل‌ها
کریستال‌ها (کلسیم، اوریک‌اسید و غیره)
سلول‌های اپیتلیال، که احتمالاً به دلیل عفونت یا غده‌ی بد‌خیم باشد
گلبول‌های قرمز خون و گلبول‌های سفید خون
ذرات سفید در ادرار، ذرات رنگارنگ تولید شده توسط کلیه در پاسخ به بیماری
پزشک با بررسی نتایج، مقادیر طبیعی، غیر‌طبیعی یا در مرز خطر را توضیح می‌دهد. اغلب اوقات، پزشک می‌تواند ناهنجاری‌ها را طبق سابقه‌ی پزشکی توضیح داده و یک برنامه‌ی درمانی ارائه دهد. در موارد دیگر آزمایش‌های بیشتری مورد نیاز خواهد بود.
