COVID-19 نوعی بیماری تنفسی است که با ابتلا به ویروس SARS-CoV-2 ایجاد میشود. علائم این بیماری شامل تب، سرفه و تنگینفس است. علائم میتوانند شبیه سرماخوردگی، آنفولانزا یا ذاتالریه بوده و از خفیف تا شدید متغیر باشند. بیشتر افرادی که به COVID-19 مبتلا میشوند در طی چند روز یا چند هفته بهبود مییابند. اما بهدلایل ناشناخته، برخی افراد علائمی دارند که بهمدت طولانیتری باقی میمانند. بهنظر میرسد که در برخی افراد، علائم اولیه بهبود مییابد؛ اما علائم ثانویه دیگری بعدها ایجاد میشوند. علائم بلندمدتی که بیشتر از چهار هفته ماندگار هستند یا پس از چهار هفته ایجاد میشوند بهعنوان کووید طولانیمدت شناخته میشوند. پزشکان و محققان نامهای مختلفی برای کووید طولانیمدت بهکار میبرند.
علائم کووید طولانیمدت چیست؟
افراد مبتلا به کووید طولانیمدت ممکن است انواع مختلفی از علائم را تجربه کنند. بیشترین علائم رایج در افراد بزرگسال به شرح زیر است:
خستگی شدید یا نبود انرژی
مشکل در تنفس یا تنگینفس
سرفه
درد و ضعف مفاصل
فشار خون بالا
تغییر در بو و طعم
مشکل در فکر کردن، تمرکز و یادآوری (مه مغزی)
دیگر علائم احتمالی شامل مشکلات قلبی، سردرد، گیجی یا سرگیجه، اختلالات خواب، اختلالات ذهنی و مشکلات گوارشی هستند.
مشکلات سلامتی مرتبط با کووید طولانیمدت میتواند خفیف یا شدید باشد. این که این علائم تا چه زمانی ادامه خواهندداشت همچنان ناشناخته است. هرچند بهنظر میرسد که ممکن است ماهها یا حتی سالها ادامه داشتهباشند. این مشکلات سلامتی میتوانند بهطور چشمگیری کیفیت زندگی فرد شامل توانایی در کار، مراقبت از خود و دیگران، و ارتباطات او را تحتتأثیر قرار دهند.
بهعلت اینکه کووید طولانیمدت انواع مختلفی از علائم را دارد، همیشه تشخیص آن آسان نیست و معمولا تجهیزات و آزمایشهای کمی برای تشخیص آن در دسترس هستند. تشخیص کووید طولانیمدت در افراد بزرگسال در سنین بالا که احتمالاً مشکلات سلامتی دیگری نیز دارد، میتواند چالشبرانگیز باشد. تشخیص اینکه آیا علائم خاصی مانند خستگی و تنگی نفس، به کووید طولانیمدت یا بیماریهای دیگر مرتبط هست یا نه، میتواند دشوار باشد. حتی در بزرگسالان بدون بیماری زمینهای، علائم کووید طولانیمدت میتواند بهاشتباه بهعنوان علائم طبیعی افزایش سن در نظر گرفتهشوند.
در برخی افراد مسن، بهنظر میرسد که کووید طولانیمدت بیماری مزمن موجود را بدتر میکند. افراد مبتلا به اختلالاتی مانند نارسایی قلبی، بیماری ریه یا زوال عقلی ممکن است علائم جدی آن بیماریها را پس از ابتلا به COVID-19 تجربه کنند.
کووید طولانیمدت تا چه حد شایع است و چه کسانی در معرض ابتلا به آن هستند؟
در سال ۲۰۲۳، بیشاز ۶۵۰ میلیون فرد در سراسر جهان به COVID-19 مبتلا شدهاند. بهدلیل اینکه علائم کووید بسیار متنوع است، تخمین اینکه چند نفر پس از ابتلا به این بیماری، علائم بلندمدت آن را تجربه کردهاند دشوار است. احتمال میرود که میلیونها نفر دچار کووید طولانیمدت شده باشند.
عواملی که خطر ابتلا به کووید طولانیمدت را افزایش میدهند به شرح زیر هستند:
ابتلا به بیماریهای زمینهای مانند دیابت نوع دو
سابقهی بستری شدن در بیمارستان بهدلیل ابتلا به COVID-19
واکسیناسیون ناقص COVID-19
خطر ابتلا به کووید طولانیمدت، به شدتِ علائم COVID-19 فرد مرتبط نیست. بر اساس دادههای مرکز کنترل بیماریهای آمریکا (CDC)، کووید طولانیمدت میتواند در افرادی ایجاد شود که بهصورت خفیف به COVID-19 مبتلا شدهبودند، یا در افرادی که هیچ علائمی نداشتند یا حتی نمیدانستند که به این ویروس مبتلا شدهاند. با این حال، کووید طولانیمدت بیشتر در افرادی اتفاق میافتد که بهشدت به COVID-19 مبتلا بودند.
محققان در مورد علل ایجاد کووید طولانیمدت چه نظری دارند؟
هنوز مشخص نیست چرا برخی افراد پس از ابتلا به COVID-19 علائم طولانیمدت را تجربه میکنند، درحالیکه برخی دیگر بهطور کامل بهبود مییابند. درک علت ابتلا به کووید طولانیمدت برای پیشگیری، تشخیص و درمان علائم بسیار مهم است.
دانشمندان در حال بررسی اثرات طولانیمدت عفونت SARS-CoV-2 در بدن هستند. هر یک از این اثرات حتی پس از بهبود عفونت اولیه ویروس میتوانند باعث آسیب مداوم به اندامها و بافتهای بدن شوند.
برخی تغییرات بیولوژیکی که ممکن است به توضیح علائم کووید طولانیمدت کمک کنند:
ویروس SARS-CoV-2 اگر در داخل سلولها باقیمانده و در عملکرد آنها اختلال ایجاد کند، میتواند مستقیماً به اندامها و بافتها آسیب برساند.
ویروس باعث واکنش تهاجمی سیستم ایمنی میشود، از جمله واکنش شدیدی به نام «طوفان سیتوکین». درحالیکه سیستم ایمنی بهطور معمول از بدن محافظت میکند، یک واکنش ایمنی بیشازحد میتواند بهجای کمک به سلولها، به آنها آسیب برساند.
SARS-CoV-2 ممکن است سایر ویروسهای بیماریزا مانند ویروس اپشتینبار را که در بدن وجود داشته، دوباره فعال کند در حالی که قبل از ابتلای فرد به COVID-19 هیچ علامتی ایجاد نمیکردند.
ویروس SARS-CoV-2 ممکن است موجب ایجاد لختههای خونی در رگهای خونی کوچک شود که جریان خون را محدود کرده و میزان اکسیژنی را که به اندامها و بافتها میرسد را کاهش دهد.
وقتی SARS-CoV-2 به سلولهای ریهها آسیب میرساند، با ایجاد مشکلات تنفسی میتواند میزان اکسیژن خون را نیز کاهش دهد.
عوامل زیر نیز میتوانند باعث ایجاد علائم کووید طولانیمدت شوند:
ابتلا به COVID-19 میتواند مشکلات سلامتی ناشناخته را آشکار کرده یا علائم بیماری تشخیص دادهشده را بدتر کند.
افرادی که در صورت ابتلا به هر بیماری جدی از جمله COVID-19 به مراقبتهای ویژه نیاز دارند، احتمال بیشتری دارد که پس از ترک بیمارستان دچار ضعف، اختلالات مغزی و روانی و سایر مشکلات سلامتی طولانیمدت شوند.
چالشهای اجتماعی مرتبط با COVID-19، مانند انزوا و دسترسی محدود به مراقبتهای بهداشتی منظم، ممکن است زمینهساز ایجاد برخی از علائم کووید طولانیمدت باشد.
تست PCR کرونا در آزمایشگاه بوعلی با رعایت کلیه پروتکلهای بهداشتی و با استفاده از تکنولوژیهای روز انجام میشود و نتیجه آن در کمتر از ۲۴ ساعت بهصورت آنلاین یا بهشکل چاپی و هولوگرامدار در اختیار شماست.
برای هماهنگی انجام آزمایش و انجام نمونهبرداری در منزل یا آزمایشگاه، با پذیرش آزمایشگاه بوعلی تماس بگیرید.
آیا میتوان از ابتلا به کووید طولانیمدت پیشگیری کرد؟
بهترین روش برای پیشگیری از ابتلا به کووید طولانیمدت این است که در وهله اول از ابتلا به COVID-19 جلوگیری کنید و مؤثرترین راه برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری این است که واکسنهای COVID-19 را دریافت کنید. افرادی که با وجود واکسینه شدن، به COVID-19 مبتلا میشوند، در مقایسه با افرادی که بهطور کامل واکسینه نشدهاند، کمتر در معرض علائم کووید طولانیمدت هستند و اگر به کووید طولانیمدت مبتلا شوند، علائم آنها احتمالاً خفیفتر خواهد بود.
آیا درمانی برای کووید بلندمدت وجود دارد؟
از آنجا که کووید طولانیمدت علائم مختلفی دارد و بخشهای مختلف بدن را تحتتأثیر قرار میدهد، درمان واحدی برای علائم آن وجود ندارد که برای همه اثرگذاری عالی داشتهباشد. پزشک بر اساس علائم و سلامت کلی هر بیمار، برنامه درمانی مشخصی را تجویز میکند.
زندگی با برخی از علائم کووید طولانیمدت، مانند خستگی و تنگینفس، ممکن است ناامیدکننده و درمان آنها دشوار باشد.
روشهای احتمالی برای درمان و مدیریت کووید طولانیمدت به شرح زیر است: