رازهای نهفته در گروه خونی شما: ارتباط عمیق گروه خونی با سلامت

گروه خونی هر فرد بر اساس ترکیب خاصی از آنتی‌ژن‌ها (پروتئین‌های موجود روی سطح گلبول‌های قرمز) تعیین می‌شود. این آنتی‌ژن‌ها توسط ژن‌های به ارث‌رسیده از والدین مشخص می‌شوند.

دو سیستم اصلی برای دسته‌بندی گروه‌های خونی وجود دارد:

1.سیستم ABO
این سیستم، گروه‌های خونی را بر اساس وجود یا عدم‌وجود دو نوع آنتی‌ژن A و B روی سطح گلبول‌های قرمز به چهار دسته تقسیم می‌کند:

• • • گروه خونی A: دارای آنتی‌ژن A و آنتی‌بادی ضد B
    • گروه خونی B: دارای آنتی‌ژن B و آنتی‌بادی ضد A
    • گروه خونی AB: دارای هر دو آنتی‌ژن A و B و فاقد آنتی‌بادی ضد آن‌ها
    • گروه خونی O: فاقد آنتی‌ژن A و B و دارای هر دو آنتی‌بادی ضد A و ضد B

2.فاکتور Rh
علاوه بر سیستم ABO، وجود یا عدم‌وجود یک پروتئین خاص به نام فاکتور Rh (ریزوس) نیز در تعیین گروه خونی نقش دارد. افرادِ دارای این پروتئین را Rh مثبت (+) و افراد فاقد آن را Rh منفی (-) می‌نامند.

بنابراین، ترکیب این دو سیستم، ۸ گروه خونی اصلی را تشکیل می‌دهد: A+، A-، B+، B-، AB+، AB-، O+ و O-.

نحوه توارث گروه خونی

گروه خونی شما از ترکیب ژن‌های پدر و مادر به ارث می‌رسد. برای مثال:

• اگر یکی از والدین گروه خونی A و دیگری گروه خونی B داشته باشد، فرزند می‌تواند A، B، AB یا O باشد.
• اگر هر دو والدین O باشند، فرزند نیز فقط O خواهد بود.
• اگر والدین دارای فاکتور Rh مثبت باشند، احتمال بیشتری وجود دارد که فرزند نیز Rh مثبت باشد.

گروه خونی شما نقش مهمی در دریافت یا اهدای خون دارد، زیرا سیستم ایمنی بدن تنها خون سازگار را می‌پذیرد. دریافت خونِ ناسازگار می‌تواند واکنش‌های ایمنی شدید و حتی مرگبار ایجاد کند.

جدول سازگاری گروه‌های خونی در انتقال خون

گروه خونی O- به‌عنوان اهداکننده عمومی شناخته می‌شود، زیرا هیچ آنتی‌ژنی ندارد که باعث واکنش ایمنی در فرد گیرنده شود.
گروه خونی AB+ به‌عنوان گیرنده عمومی در نظر گرفته می‌شود، زیرا دارای هر دو آنتی‌ژن A و B است و هیچ آنتی‌بادی علیه گروه‌های دیگر ندارد.

تحقیقات علمی نشان می‌دهد که گروه خونی افراد با بعضی از بیماری‌ها و میزان خطر ابتلا به آن‌ها در ارتباط است. اگرچه گروه خونی به تنهایی عامل تعیین‌کننده سلامت نیست، اما آگاهی از آن می‌تواند به پیشگیری و مدیریت بهتر برخی مشکلات سلامتی کمک کند.

۱. خطر بیماری‌های قلبی و عروقی

• گروه‌های خونی A، B و AB نسبت به گروه O، بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی هستند. دلیل این موضوع به احتمال زیاد مربوط به سطح بالاتر پروتئین «فاکتور فون ویلبراند» و افزایش احتمال لخته شدن خون در این گروه‌هاست.
• گروه خونی O کمترین خطر را برای بیماری‌های قلبی دارد، زیرا تمایل به لخته شدن خون در این گروه کمتر است.

۲. حساسیت به بیماری‌های عفونی

• افراد با گروه خونی O مقاومت بیشتری نسبت به بیماری‌هایی مانند مالاریا دارند، زیرا انگل مالاریا به سختی می‌تواند به سلول‌های قرمز خون این افراد متصل شود.
• افراد با گروه خونی A در برابر ویروس‌هایی مانند کرونا و آنفولانزا ممکن است حساس‌تر باشند. برخی مطالعات نشان داده‌اند که افراد با این گروه خونی نسبت به سایرین خطر بیشتری برای بروز علائم شدید کووید-۱۹ دارند.

۳. تأثیر گروه خونی بر سلامت گوارشی

• افراد دارای گروه خونی O بیشتر در معرض ابتلا به زخم معده ناشی از باکتری هلیکوباکتر پیلوری هستند.
• گروه‌های A و AB احتمالا ریسک بالاتری برای ابتلا به سرطان معده دارند، زیرا سیستم ایمنی آنها ممکن است واکنش متفاوتی به عوامل محیطی و غذایی نشان دهد.

۴. خطر ابتلا به برخی سرطان‌ها

• مطالعات نشان داده‌اند که گروه‌های A، B و AB بیشتر در معرض برخی سرطان‌های خاص مانند سرطان پانکراس و معده قرار دارند.
• افراد دارای گروه O در بعضی موارد احتمال کمتری برای ابتلا به این سرطان‌ها دارند، اما همچنان باید سبک زندگی سالمی داشته باشند.

توصیه‌های سلامتی بر مبنای گروه خونی

دانستن ارتباط بین گروه خونی و بیماری‌ها به شما کمک می‌کند تا سبک زندگی سالم‌تری را انتخاب کنید؛ مثلا:

• اگر گروه خونی شما A یا AB است، رژیم غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان‌ها برای محافظت از معده و قلب شما مفید است.
• اگر گروه خونی شما O است، باید مراقب مشکلات گوارشی باشید و مصرف غذاهای اسیدی را محدود کنید.

گروه خونی در دوران بارداری نقش حیاتی دارد، به‌ویژه در جلوگیری از ناسازگاری خونی بین مادر و جنین. آگاهی از گروه خونی و انجام آزمایش‌های لازم می‌تواند از بروز عوارض جلوگیری کند.

آگاهی از گروه خونی پیش از بارداری و انجام آزمایش‌های لازم می‌تواند به پیشگیری از مشکلات احتمالی کمک کند و سلامت مادر و جنین را تضمین کند.

تعیین گروه خونی یک فرآیند ساده و رایج است که در آزمایشگاه‌های تشخیص پزشکی انجام می‌شود. برای مشخص شدن گروه خونی، یک نمونه خون از شما گرفته شده و با آنتی‌بادی‌های خاصی که به آنتی‌ژن‌های A و B واکنش نشان می‌دهند، مخلوط می‌شود. سپس نتایج به این شکل تحلیل می‌شوند:

• اگر خون با آنتی‌بادی ضد-A واکنش دهد، فرد دارای گروه خونی A است.
• اگر خون با آنتی‌بادی ضد-B واکنش دهد، فرد دارای گروه خونی B است.
• اگر خون با هر دو آنتی‌بادی واکنش نشان دهد، گروه خونی AB است.
• اگر هیچ واکنشی رخ ندهد، گروه خونی O است.

همچنین، برای تعیین مثبت یا منفی بودن Rh، نمونه خون با آنتی‌بادی ضد-Rh آزمایش می‌شود. اگر واکنش رخ دهد، گروه خونی Rh+ است و در غیر این صورت Rh- خواهد بود.

گروه خونی یکی از عوامل کلیدی در فرآیند اهدای عضو است. هنگام نیاز به پیوند اعضا، گروه خونیِ فرد باید با گیرنده سازگار باشد، در غیر این صورت، بدن گیرنده ممکن است عضو پیوندی را پس بزند.

سازگاری گروه‌های خونی در پیوند اعضا به این شکل مشخص می‌شود:

• افراد با گروه خونی O: تنها می‌توانند از افراد با گروه خونی O عضو دریافت کنند، اما می‌توانند به همه گروه‌های خونی عضو اهدا کنند.
• افراد با گروه خونی A: می‌توانند از گروه‌های A و O عضو دریافت کنند و به گروه‌های A و AB عضو اهدا کنند.
• افراد با گروه خونی B: می‌توانند از گروه‌های B و O عضو دریافت کنند و به گروه‌های B و AB عضو اهدا کنند.
• افراد با گروه خونی AB: می‌توانند از همه گروه‌های خونی عضو دریافت کنند اما فقط به گروه AB اهدا می‌کنند.

برای پیوند مغز استخوان، علاوه بر گروه خونی، تطابق آنتی‌ژن‌های سازگاری بافتی (HLA) نیز ضروری است. این نوع پیوند معمولاً برای درمان بیماری‌هایی مانند سرطان خون و اختلالات خونی استفاده می‌شود.

برخی افراد گروه‌های خونی نادری دارند که یافتن عضو سازگار برای آنها دشوارتر است. بانک‌های مخصوصی برای ثبت گروه‌های خونی نادر وجود دارد تا در مواقع نیاز، اهداکنندگان مناسب شناسایی شوند.

دانستن گروه خونی و ثبت نام در سامانه‌های اهدای عضو می‌تواند جان بسیاری از بیماران را نجات دهد و فرآیند پیوند را تسهیل کند.

همانگونه که دیدیم، دانستن گروه خونی می‌تواند به شما در درک بهتر سلامتی‌تان کمک کند. همچنین این موضوع برای انجام اهدای خون و پیوند عضو ضروری است و برای تجربه‌ی یک بارداری ایمن، ارزشمند است. مهم‌تر از همه، در صورت نیاز به انتقال اضطراری خون، دانستن گروه خونی می‌تواند زندگی شما را نجات دهد. انجام یک آزمایش ساده می‌تواند برای حفظ جان خود و عزیزان‌تان در مواقع اضطراری نجات‌بخش باشد.

برای دریافت مشاوره در این زمینه، با آزمایشگاه بوعلی تماس بگیرید.